Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinde binlerce sivil hayatını kaybederken, on binlercesi de yaralandı. Rusya’nın ağır bombardımanı altındaki şehirlerde, bu insani acıya ek bir trajedi daha yaşanıyor: Bir ülkenin kültürü yok ediliyor, buna Rusya’nın kültürü de dahil!
Haberin Devamı
Bir müzeyi boşaltmak devasa bir iştir. Lviv’deki Andrey Sheptysky Ulusal Müzesi’nin tüm çalışanları, müzeye adını veren Sheptysky’nin asırlık portresinden en son esere kadar her şeyi kaldırıp duvarları tamamen boşaltana kadar işlerinin başından bir an bile ayrılmadı.
Lviv’deki opera binasının hemen karşısında bulunan galerinin müdürü Ihov Kozhan, yaşadıkları telaşı şöyle açıkladı:
“Moskova’da bırakın sanatı yok etmeyi, çocukları öldürmeyi dahi umursamayan bir egomanyak var. Tarihimiz ve mirasımız hayatta kalacaksa, tüm eserler yeraltına inmeli.”
Kum torbaları, naylonlar, kartonlar… İşte ateş altındaki Ukrayna’da kültürel miras savunması
Vladimir Putin’in saldırıları devam ederken Ukrayna’nın dört bir yanındaki sanatçılar, galericiler, küratörler ve müze müdürleri, ülkenin kültürel birikimini umutsuzca ama dikkatli bir şekilde koruyucu maddelerle sarıp güvenli yerlere kaldırabilmek için zamanla yarışıyor.
Heykeller, vitray camlar ve anıtlar şarapnel geçirmez malzemelerle kaplanıyor. İnsanların bombardımanlar sırasında saklandıkları sığınaklar, tablolarla dolu.
GÜNLERCE TEK BİR ANITI KORUMAK İÇİN UĞRAŞTILAR
Rusya’nın bombardımanlarının şu ana kadar çoğunlukla doğudaki şehirlere odaklanmış olması, Ukrayna’nın kültürel miras açısından en zengin iki şehri olan Lviv ve Odessa’ya, eserleri koruyabilmek zaman avantajı sağladı.
Örneğin, gönüllüler günler süren bir çabayla kozmopolit liman kenti Odessa’nın kurucularından biri olan Fransız Richelieu Dükü’nün anıtının etrafını yüzlerce kum torbasıyla kaplamayı başardı.
Ülkenin en büyük iki şehri olan Kiev ve Harkiv ise savaşın başından beri büyük bombardıman altında ve şimdiden pek çok kültürel eser harap olmuş durumda. Harkiv’in en büyük sanat müzesinin camlarının bir bombardımanda patlaması sonucu içerideki 25 bin sanat eseri haftalarca dondurucu soğuklara ve kar yağışına maruz kaldı. Şehirdeki opera ve bale salonları da yoğun bir şekilde bombalandı.
Ukrayna’nın en ünlü ressamlarından biri olan Maria Prymachenko’nun 25 eseri, Rusların Kiev’in dışındaki bir kasabada bulunan bir müzeyi bombalamasıyla çıkan yangında kül oldu. Başkentteki diğer müzeler kapatılırken çok önemli bazı eserler içeride kaldı.
Haberin Devamı
O eserleri kurtarabilecek kişilerin önemli bir kısmı ise ne yazık ki çoktan ülkenin daha güvenli yerlerine ya da sınır dışına kaçtı.
Bir ülkenin veya kültürün mirasının kasıtlı olarak yok edilmesi bir savaş suçu olarak kabul ediliyor. Lviv şehir merkezi, 1998 yılında UNESCO Dünya Mirası alanı olarak belirlenmişti.
KÜLTÜREL YAŞAM YOK OLMA TEHLİKESİYLE KARŞI KARŞIYA
Birleşmiş Milletler’e bağlı UNESCO Dünya Mirası Merkezi Direktörü Lazare Eloundou Assomo geçen hafta yaptığı bir açıklamada, “Bazılarının geçmişi 11’inci yüzyıla kadar uzanan sit alanlarına ve anıtlara ev sahipliği yapan kent merkezleri ciddi şekilde hasar gördü” dedi. Assomo, “Bütün bir kültürel yaşam yok olma tehlikesiyle karşı karşıya” ifadelerini kullandı.
UNESCO Genel Direktörü Audrey Azoula da ülkenin zengin tarihinin savaşın etkilerinden korunması çağrısında bulundu.