Batı Rusya’ya uygulanan ekonomik yaptırımların gücünün artırılacağını söylüyor, Kiev yönetimi ise “Rusya’yı SWIFT sisteminin dışında bırakmadan bu iş olmaz” diyor. Bazı çekinceler olsa da SWIFT yasağına destek güçleniyor. Peki nedir bu SWIFT sistemi ve ne işe yarıyor? Daha da önemlisi Rusya’nın sistemin dışında bırakılması ne anlama geliyor? Uzmanlar hurriyet ‘ye yorumladı…
Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba’nın Birleşmiş Milletler kürsüsünden yaptığı çağrı çok netti. Avrupa ülkelerinden Rusya’nın SWIFT adı verilen uluslararası ödeme sistemiyle olan bağlarının acilen kesilmesini isteyen Kuleba, aksi takdirde masum Ukraynalıların kanının döküleceğini belirterek şöyle diyordu:
“Bu konuda diplomatik olmayacağım. Şu an Rusya’nın SWIFT sisteminden engellenmesi konusunda şüphe duyan herkes şunu anlamalı: Masum Ukraynalı erkeklerin, kadınların ve çocukların kanı sizin ellerinize de bulaşacak. Rusya’nın SWIFT’e erişimini engelleyin.”
Kan sizin elinize de bulaşır Rusyaya yaptırımda SWIFT sistemi neden hayati | 6 SORU 6 YANIT
Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik operasyonunun ilk gününden bu yana, Avrupa ve ABD, Moskova’yı uluslararası ekonomi ve finans sisteminden koparacak yaptırımları değerlendiriyor. İlk olarak Rusya’nın büyük bankaları ile Putin’e yakın milyarder oligarklara uygulanan yaptırımların dozunun önümüzdeki günlerde Rusya’nın Ukrayna’daki ilerleyişiyle doğru orantılı olarak artması bekleniyor.
SWIFT sistemine erişim engeli de bu yaptırımlar bağlamında atılacak en güçlü adımlardan biri. Uzmanlar SWIFT engelinin Rusya’nın gayrisafi yurt içi hasılasının yüzde 5’ini silebileceğini öne sürüyor. Ancak başta Almanya olmak üzere Rusya’yla yakın ilişkilere sahip bazı Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkeler, ilk etapta, SWIFT seçeneğinin uygulanması konusunda kaygılarını dile getirdi. Ancak dün akşam saatlerinde hızlanan diplomasi trafiği SWIFT yasağı ihtimalini güçlendirdi.
AÇIKLAMALAR PEŞ PEŞE GELDİ
Önce Fransa Maliye Bakanı Bruno Le Maire, Rusya’nın SWIFT sistemine erişiminin engellenmesini “mali nükleer silah” olarak nitelendirirken ülke olarak bu seçeneğe sıcak baktıklarını söyledi. AFP’nin aktardığına göre, Paris’te yapılan AB Maliye Bakanları toplantısı sonrası basına konuşan Le Maire, “Bazı üyeler çekincelerini dile getirdi. Fransa onlardan biri değil” derken kararın “günler ya da haftalar değil saatler içinde” değerlendirileceğini belirtti.
Le Maire’in ardından, Kanada, ABD, İngiltere’den de benzer açıklamalar geldi. Kanada Başbakanı Justin Trudeau ülkesinin yasağa “kuvvetli desteğini” dile getirirken, Johnson, NATO üyesi ülkelerin liderlerinin dün yaptığı toplantıda yasağa destek verilmesi çağrısında bulundu. AB Dış Politika Şefi Josep Borrell kararın “birkaç gün içinde açıklanabileceğini” belirtti. Beyaz Saray Sözcüsü Jen Psaki ise Rusya’yı SWIFT’ten çıkarmanın “halen masadaki seçenekler arasında olduğunu” ama ABD Başkanı Joe Biden’ın müttefiklerle birlikte hareket etmeyi tercih ettiğini vurguladı.
Haberi Görüntüle
Daha önce çekincelerini dile getiren Almanya ve İtalya’nın da tavrını yumuşatmasıyla SWIFT engeli ihtimali güçlendi.
Avrupa Parlamentosu Başkanı Robert Metsola Rusya’ya SWIFT yasağının yaptırımların bir sonraki aşaması olabileceğini ifade etti. İtalya Dışişleri Bakanı Luigi Di Maio, yasak teklifini veto etmeyeceklerini belirtti ve Roma’nın AB’deki ortaklarıyla uyum içinde çalışmaya devam edeceğini söyledi. Yasağa en sert muhalefet eden Almanya adına ise açıklama Maliye Bakanı Christian Lindner’den geldi. Lindner, “Rusya’nın SWIFT erişiminin engellenmesine açık olduklarını ama bunun ülke ekonomisi için sonuçlarını da hesaplamaları gerektiğini” vurguladı.
Açıklamalar peş peşe gelirken biz de adını önümüzdeki günlerde daha fazla duyacağımız SWIFT’in ne olduğu ve neden bu kadar kritik bir noktada durduğuna dair akıllardaki sorulara yanıt aradık. İşte Türkiye’nin önde gelen finans uzmanlarının da yorumlarıyla 6 soru 6 cevapla SWIFT’e ilişkin merak edilenler Rusya’ya uygulanacak SWIFT yaptırımının olası sonuçları…
Kan sizin elinize de bulaşır Rusyaya yaptırımda SWIFT sistemi neden hayati | 6 SORU 6 YANIT
1) SWIFT NEDİR?
Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication (Dünya Bankalar Arası Finansal Telekomünikasyon Derneği) ifadesinin kısaltması olan SWIFT aynı zamanda İngilizce “hızlı, süratli, çabuk” gibi anlamlara geliyor. Temelde, bankaların hızlı ve güvenli sınır ötesi ödemeler için kullandığı bir mesajlaşma sistemi olan SWIFT, uluslararası ticaretin akışını kolaylaştıran en önemli yapılardan biri. Hatta bu alandaki en temel mekanizma demek bile mümkün.
Guardian’ın aktardığına göre, 2020 yılında SWIFT platformu üzerinden her gün yaklaşık 38 milyon işlem gerçekleşti. Bu işlemlerin toplam değeri trilyonlarca dolar olarak hesaplanıyor. SWIFT halihazırda 11 binden fazla banka ve finans kurumu tarafından kullanılıyor.
Haberi Görüntüle
2) SWIFT NE AMAÇLA KULLANILIYOR? SWIFT YASAĞI NE ANLAMA GELİYOR?
Hurriyet.com.tr’ye konuşan Tera Yatırım Başekonomisti Enver Erkan, “SWIFT, bankacılık işlemlerinde özellikle uluslararası işlemlerde yabancı para cinsinden elektronik fon transferi için standart sağlayan bir kod sistemi. Bu sistem sayesinde tüm dünyada bankalar arasında elektronik fon transferi standardı sağlanıyor” derken SWIFT’in işlem sürelerini kısalttığına dikkat çekti.
Sistemde her banka için bir Banka Tanımlayıcı Kod (BIC) olduğunu vurgulayan Erkan, “Sistemde Dolar ile işlem yapıldığında bu işlemlerin otomatik olarak ABD sisteminden geçmesi gerekir. ABD işlemleri izleyip ve para transferlerine müdahale edebilir” diye konuştu.
Kan sizin elinize de bulaşır Rusyaya yaptırımda SWIFT sistemi neden hayati | 6 SORU 6 YANIT
Biz Finansal Danışmanlık Kurucu Ortağı Murat Özsoy da SWIFT’in önemini Hurriyet.com.tr’ye, “Çok basit bir örnekle anlatacak olursam, yurt içinde banka hesabınızdan bir başkasının aynı bankadaki hesabına para gönderiyorsanız havale, başka bankadaki bir hesaba para gönderiyorsanız EFT olarak adlandırıyoruz bu işlemleri. Eğer parayı yurt dışındaki bir banka hesabına gönderiyorsanız bu da SWIFT sistemi üzerinden gerçekleşir” sözleriyle açıkladı.
Rusya SWIFT’e erişemediğinde, Rus şirketlerinin alım satım işlerinin tamamı ya doğrudan bankalar üzerinden yürütülecek ya da SWIFT’e rakip daha küçük başka sistemler üzerinden. Bu da hem maliyetleri artıracak hem de ödemelerde gecikmelere yol açacak.
3) EKONOMİK YAPTIRIMLAR SWIFT’İ BAĞLIYOR MU?
1970 yılında kurulan SWIFT, bu hizmeti kullanan binlerce üye kuruluşun oluşturduğu bir kooperatif yapısına sahip. Merkezi Belçika’da bulunan SWIFT ticari anlaşmazlıklarda tarafsız bir konum benimsiyor.
SWIFT geçmişte tarafsızlık ilkesine vurgu yaparak, çeşitli ülkelerle alakalı yaptırım taleplerine karşı çıktı. Ancak 2012 yılında AB, SWIFT’in Tahran’ın nükleer programı nedeniyle yaptırım uygulanan şirketler ve kişilere hizmet vermesini yasakladı. Bu yasak Rusya için de bir emsal teşkil ediyor. Ancak SWIFT adına konuşan bir sözcü, kurumun ABD yaptırımlarına nasıl yanıt vereceği sorusunu cevaplamayı reddetti.
